Toprak kütlesi her bir doğal cisim gibi dış görünüşe malikdir. Torpağın ümumi görünüşü rengden, srtukturdan, kiplikden ve yeni töremelerden asılı olarak ayrı-ayrı genetik katlara ayrılıyor. Tam kalkınma etmiş toprakda şu gibi genetik katlar 4 cür olur. Torpağın en üst katı büyük (“A”) harfı ile işare olunuyor. Şu kata “akumlyativ” çürüntü katı deyiliyor.Genelde, torpağın üst katında bildiğimiz gibi orgi çürüntü maddeleri toplandığına göre şu torpağa yukarıda kayd ettiğimiz adı vermişler. Müstesna hal gibi, podzol tipli topraklarda torpağın üst katına çürüntü ellüvial katı deyiliyor. Bazı hallarda hüsusen orman topraklarında toplanmış en üst katda nazik orman döşemesine tesadüf olunuyor ki, şunu “Ao” herfi ile işare edirler. Torpağın ikinci katına “ellüvial” kat deyilir. Ellüvio yunan sözü olup da, “yıkanma” demek oluyor. İkinci kat daima ister toprak mahlulları tarafindan, isterse de yukarı kattan süzülen suların etkisi ile yıkanma gidişat ının etkisine meruz kaldığına göre, şu kata yukarıda kayd ettiğimiz adı veririz. Torpağın 2-ci katı “B” harfi ile işaraleniyor.
3. 3-cü kat İllüvial katıdır. İllüvio yunan sözü ile toplama demekdir. Daha doğrusu yukardan yıkanmış bir çoğu maddeler yıkanarak tedricen 3 cür katı emele getiriyor. Şu kat da “C” herfi ile işare olunuyor.
Torpağın 4-cü katı bazan kristallik ana kayalardan, bazan ise aşınma çöküntülerinden, bazan ise zayıf aşınmış mahsullardan ibaretdir. Şu kata “ana” katı deyilir ve “D” herfi ile işare olunur. Yuharıda kaydr etdiyimiz her bir genetik kat morfoloji elametlerden asılı olarak, ayrı-ayrı yarım katlara bölünür. Şu halda onlar A1 A2 A3 -B1 B2-C1 C2 C3- D1 D2 harfleri ile işare olunurlar.
Akumlyativ çürüntü katı A I A1
A2
A3
Ellüvial B II B1
B2
İllüvial C III C1
C2
C3
Ana D IV D1
D2
Kayd ettiğimiz katların töreme cehetden bir-biri ile elakesi olduğuna göre şu katlara genetik katlar deyilir.
Her bir toprak tipinde 4 genetik katın olması şert deyildir.Ms: Dağ-çemen topraklarıda akumlyativ çürüntü kat bilavasite ana katın yüzerinde töreyir. Şu tipli topraklarda iki, üç genetik kat ayırmak mümkündür.
Çorak topraklarda ekser hallarda ellüvial katlara tesadüf olunmur.Şuna easaen her bir toprak tipinin özüne aid hüsusi dış görünüşü vardır.Ms: Podzol tipli topraklarda nazik akumulyativ kat, tamam kalkınma tapmış ağımtıl rengde ellüvial kata, demir oksidleri ile zengin olan ellüvial kata malikdir. Kara tipli topraklar çok kalın akumlyativ kata, aydın denevari struktura ve Ca CO3 ağ gözcüklerine malikdir.
Nehayet, kestane tipli topraklarda ise akumlyativ kat 20-30 sm kalığında olub, tedricen illüvial kata geçir. Karakterik olarak kestaneı tipli toprakların illivial katında bazan CaCO3, bazan de alçı yeni töremelerine tesadüf ediliyor.
Nehayet, bataklık tipli topraklarda çok kalın torflu kata ve yaşımtrak öd renginde illüvial kata tesadüf olunur. Şu katın terkibinde çoklu demir bir oksidleri olduğuna göre kat hüsusi “Yapışkan” yeni töremeleri emele getiriyor ki, şuna da yapışkan katı deyiliyor.
Torpağın iskeleti.
Toprak layında ana kayadan miras kalmış kaya ve mineral kırıntılarına tesadüf olunur ki, şunalara torpağın iskeleti deyiliyor.
İskeletli toprak- daşlı torpağa deyiliyor. Toprakda iskeletin olub olmamağını easa tutarak, genelde toprakları iskeletli, zayıf iskeletli ve iskeletsiz adlandıraraz biri-birinden farklandırıyorlar. Iskeletli topraklar en çoğu yüksek dağ bölgelerinde ve dağ eteyi bölgelerde yayılmıştır. Düzenliklerde ise iskeletsiz topraklar kalkınma bulmuştur. Torpağın iskeletini ve onun petrokrafik terkibini derinden inceleyerez biz toprakların genezisini ve hangi kayalardan yaranmasını kolayca belirleye bileriz.
Torpağın sınıflandırmaı.
Her bir cisim gibi (bitki, heyvanat, mineral) toprak kütlesi de belli sınıflandırmaya tabedir. Torpağın sınıflandırmaı 3 prensip yüzre kurulmuştur.
1.Yayılmış topraklar bir-birinin genetik elametlerini belirliyor.
2. Torpağın easa hassesi onun verimliliğini aks etdiriyor.
3.Coğrafi durumundan asılı olarak,torpağın kalkınmasını ve değişmesini gösteriyor.
Birinci dafa torpağın sınıflandırmasını Bati Avropa bilginleri ileri sürmüşler. Bati Avropada toprak sınıflandırmasında 3 cereyanı göstermek olur. Bazı bilginler torpağın petrokrafik terkibini easa tutarak, ümumen toprakları kranitli, trahitli, bazaltlı olarak, bir nece grupa ayırıyorlar. Şuna göre de, şu sınıflandırmaya torpağın petrokrafik sınıflandırması adı verilmişdir. Başka bir bilgin Knop torpağın kimyasal terkibini easa tutarak toprakları silikatlı, karbonatlı ve demirli topraklar olarak, ayrı-ayrı gruplara ayırmışdır. Şuna göre de, böyle sınıflandırmaya torpağın kimyasal sınıflandırması deyiliyor. Nehayet, 3 grup bilginler:
Teyyer, Şubler torpağın fiziki kuruluşunu easa tutarak toprakları killi, killice, kumsal, kumlu topraklar olarak, bir-birinden farklandırırlıyor. Şuna torpağın fiziki sınıflandırılması adı verilmiştir. Kaydittmek gerekiyor ki, yukarıda adlandırdığımız Batı Avropa bilginleri tarafindan yaradılmış torpağın sınıflandırması, toprak biliminde o kadar de beraet kazanamadı, çünki şu bilginler toprak sınıflandırmasında ancak torpağın birce elametini önümsemişler. Onlar bazan petrokrafik, bazan ise kimyasal ve fiziki terkibleri nezerde tutmuşlar. Şuna göre de, torpağın böyle sınıflandırması çabuk güvenini kaybidiyor. Torpağın easa genetik sınıflandırması ilk dafa Rusiyada, profesör Dokuçayev tarafinden ileri sürülmüşdür. Şu bilgin torpağa bir doğal cisim gibi bakarak, onu yaratan amilleri nezerde tutub torpağın genetik sınıflandırmasını yaratmışdır. Gen tedkikatların easaında profesör Dokuçayev bütün toprakları aşağıda kayd ettiğimiz ayrı-ayrı tiplere bölmüşdür:
1. Ağır boz guzeyi topraklar.
2. Boz topraklar.
3. Kara topraklar.
4. Kestane topraklar.
5. Konur-çoraklaşan topraklardır.
Toprak tedkikatları genlendikce Dokuçayev tarafinden yaradılmış toprak tedkikatı onun telebesi ve yakın emekdaşı profesör Sibiryatsev tarafinden tekmilleşdirilmişdir. Dokuçayev tarafindan adlandırılmış easa toprakları profesör Sibiryatsev “Bölgeler” topraklar grupuna salmışdır. Şuna göre de Sibiryatsev bütün toprakları bölge, introbölge – ve abölge diye 3 büyük grupda birleşdirmişdir.
I-Bölge topraklar.
1) Laterit topraklar:-şu gibi topraklar sıcak- nemli iklimi olan tropikal ve suptropikal ülkelerde yayılmışdır. Karakterik olarak, şu toprakların töremesi tropikal bitkilerin bilavasite iştirakı ile ileri gelir.
2) Eol-lös topraklar:-şu tip topraklar easaen kontinental ülkelerde yayılmışdır. Morfoloji cehetden zayıfl kalkınma tapmış ve humusu az olan topraklardır.
3) Sahra-bozkır topraklar:-şu tipli topraklara iklimi kuru olan ve yağıntısı az olan ülkeler dahildir. Şuraya easaen boz- konur ve kestane topraklar dahildir.
4) Kara topraklar: ilgıt ilgıt ve sıcak ilgıt ilgıt iklimi olan bozkır düzenliklerde yayılmış topraklar sayılıyor. Şu gibi topraklar çok kalın humus katına, aydın morfoloji görünüşüne malikdir.
5) Boz topraklar: ilgıt ilgıt kuşakda yayılmış dağ orman toprakları dahildir.
6) Podzol ve çimli topraklar: ilgıt ilgıt, soğuk kuşakda yayılmış easa topraklardan sayılıyor.
7) Tundra toprakları: Şu gibi topraklar en soğuk guzey bölgesında yayılmışdır.
II-İntrobölgel topraklar: (bölgenın dahilinde yayılmışdır)
1) Çoraklaşan topraklar:- Şu gibi topraklar ana kayada hell olan tuzların iştirakı ile emele gelir.
2) Bataklık toprakları:- çok nemişli krunt sularının bilavasite iştirakı ile törenen topraklardandır.
3) Çürüntülü karbonatlı topraklar (Rendzin):- Şu gibi topraklar ancak karbonatlı kayalar yüzerinde törenen topraklardır.
III- Abölgel topraklar: (bölgedan asılı olmayarak yer yüzerinde yayılmışdır)
1) İskeletli topraklar.
2) Genc topraklar dahildir.
Bölge topraklar yer yüzerinde gen coğrafi yer tutarak belli kuşaklar halında yayılmışlar. Bazi hallarda bölgenın dahilinde yerli ortamin değişmesinden asılı olarak “yerin çökek olması, nemişliyin artık olması, ana kaya nın çoğu tuzlu olması” bölge dahilinde leke şeklinde başka tipli topraklar emele getiriyor ki, şuna introbölge topraklar deyiliyor. İntrobölge toprakların töremesinde bir easa şert,onun kalkınmasının bölgeya uyğun gele bilimesidir. Abölge topraklar ise bölgeya uyğun olmaları ve yayılmaları ile, bölge yüzre yayımlanmayan topraklardır. Meselen: İskeletli ve zayıf kalkınma tapmış genc topraklara her bir bölgede tesadüf oluna biler. Sibiryatsevin sınıflandırmasından sonra, 1925-ci ilde akademik Hedroyts kendi sınıflandırmasını ileri sürmüşdü. Hedroyts öz sınıflandırmaının easaına torpağın yutma kompleğini koymuşdur. Yutma kompleğinin karakterine göre, bütün topraklar iki büyük sınıfa bölünmüşdür:
1) Yutma komplei easalarla doymuş topraklardır. Şu gibi toprakların yutma kompleğinde Ca, Mg katyonlar yutulmuş halda olur.
2) Sınıf toprakları ise yutma kompleğinde easalarla doymamış topraklardır. Şu gibi toprakların yutma kompleğinde hidrogen ionu olmuşdur. Hedroyts topraklarının sınıflandırması aşağıdakı şekilde veriliyor.
I Easalarla doymuş topraklar.
1) Tarla tipli topraklar - şu gibi toprakların yutma kompleği daima Ca ve Mg ile ile doymuş olur.
2) Çoraklaşan tipli topraklar: Şu gibi toprakların yutma komplei Ca, Mg katyonlarından başka Na katyonu da yerleşmişdir. Çoraklaşan tipli toprakları akademik Hedroyts 3 sınfa ayırıyor:
1) Merhale. Çorak ve çorakvarı topraklar: şu gibi topraklar ekseren suda asan hell olunan tuzlarla zengin olur.
2) Merhale. Çoraklaşan topraklar:- Şu gibi topraklar nisbeten suda asan hell olunan tuzlardan zayıf olarak, yutma kompleinde ise Na katyonunun olması ile karakterize olunuyor.
3) Merhale. Solodlı topraklar:- Şu gibi toprakların yutma kompleğinde Na katyonu olmayıp en çoğu SiO2 birleşmeleri ile karakterize olur.
II-easalarla doymamış topraklar.
1) Laterit tipli topraklar:- Bi gibi toprakların yutma kompleği parçalanmış halda olur. En çok şu toprakların terkibinde demir ve alüminium (Al2O3) yayılmışdır. SiO2 birleşmesi ise tesvir olunmur.
2) Podzol tipli topraklar:- Şu gibi toprakların yutma kompleği H katyonu ile doymuş olur. Üst katları SiO2 , aşağı illüvial katı ise demir birleşmeleri ile zengin olur. Hedroytsdan başka profesör Kasseyeyiç öz toprak sınıflandırmaını ortalığa çıharmışdır. Şu bilgin öz sınıflandırmaının easaında torpağın fiziki-kimyevi hassesini nezerde tutmuşdur. Kasseyeviç toprak mahlullarının reaksiyasına göre bütün toprakları 2 tipe (toprak emele gbilime prosesinde) ayırmışdır:
1) Kelevi tipli topraklar:-şuraya çoraklaşan, kestane, kara topraklar dahil.
2) Turş tipli topraklar:- Şuraya podzol, bataklık, orman ve tundra toprakları dahil ediliyor. Son zamanlar toprakların töremesinde iklimin easalı rol oynamasını önemsiyeriz profesör K.D.Klinka aşağıda kaydettiğimiz toprak sınıflandırmasını teklif etmişdir.
I-Laterit tipli topraklar.
1) Tipik lateritler.
2) Suptropikal ülkelerin kırmızı toprakları.
3) Ilgıt ilgıt sıcak ülkelerin kırmızı toprakları.
II-Podzol tipli topraklar.
1) Konur orman toprakları.
2) Podzol yapışkanli (FO) topraklar.
3) Torflu podzollu topraklar.
4) Gizli podzollu topraklar.
5) İptidai podzollu topraklar.
6) Çemen podzollu ve dağ çemen topraklar.
7) Karamtıl topraklar.
8)Tekrar podzollaşmış topraklar.
III Bozkır tipli topraklar.
1) Kara topraklar.
2) Kestane topraklar.
3) Konur topraklar.
4) Boz topraklar.
5) Suptropikal ve sahra ülkelerin kırmızı rengli toprakları.
IV- Bataklık tipli topraklar.
1) Torflu bataklı topraklar.
2) Çemen bataklık topraklar.
3) Çorak topraklar.
4) Çorakvarı toprakları.
V-Çoraklaşan tipli topraklar.
1) Yuyulmuş çoraklaşan topraklar.
2) Çoraklaşan ve çoraklaşanvarı topraklar. Kaydr etmek gerekiyor ki, Klinkanın teyin etdiyi şu sınıflandırma hele de önemini kaybetmemiş Klinkanın toprak sınıflandırmaında yer yüzerinde yayılmış olan bütün toprak tipleri ahate olunmuşdur.
Torpağın coğrafiyası.
Toprak örtüyü öz coğrafi yayılmasında 2 easa grupa tabe olur.
1) Torpağın yatay yayılma kanunudur.
2) Torpağın dikey yayılma kanunudur.
Eger biz tedricen SSRİ-nin guzey bölgelerinden güney ve güney- doğu sıcak tarafa haraket etdikce toprak örtüyü belli harici amillerin değişmesinden asılı olarak, zolak şeklinde yayılmasını aydın göre bileriz. Şu zolaklar belli fiziki-coğrafi arazilerde yerleşmişdir.SSRİ arazisinde torpağın yatay yayılması müşahide olunan aşağıdakı toprak zolaklarını kayd etmek mümkün:
1) Tundra toprak zolağı.
2) Podzol toprak zolağı.
3) Kara toprak zolağı.
4) Kestane konur toprak zolağı.
5) Boz toprak zolağı:- şurada ayrı-ayrı çoraklaşan topraklar yayılmışdır. Torpağın yer yüzerinde böyle değişmesine torpağın yatay kanunu deyiliyor. Torpağın dikey kanunu ise dağlık bölgelerde müşahide olunuyor. Şu kanunu birinci dafa profesör Dokuçayev Kafkaz arazisinde müşahide etmişdir. Dikey kanuna Kafkazdan başka Türküstanda ve Krımda tesadüf etmek olar. Eger biz deniz seviyyesinden tedricen düzenlik dağ eteyi, orta dağ bölgesı ve yüksek dağ bölgesıne seyahete çıkmış olsak, toprak örtüyünün ayrı-ayrı zolak şeklinde bir-birini evezlemesini müşahide ede bileriz. Yatay kanunda kayd ettiğimiz gibi torpağın değişmesi, şu halda da tesdik olunuyor. Düzenlik bölgelerden dağlık bölgeye geçdikce konur, kestane, kara, orman topraklarının ve dağ-çemen topraklarının yayılmasını göre bileriz. Torpağın şu easa coğrafi yayılma kanununu nezerde tutarak, SSRİ arazisi dahilinde aşağıda kayd ettiğimiz zolakları ayırmak mümkündür:
1) Tundra bölgesı.
2) Orman podzol bölgesı.
3) Orman-bozkır bölgesı.
4) Bozkır ve ya karatoprak bölgesı.
5) Kuraklık bozkır bölgesı.
6) Sahra bölgesı.
7) Kırmızı laterit bölgesı.
I-Tundra bölgesınde-en yayılmış topraklardan tundra ve bataklık toprakları sayılıyor. Bazan şu bölgenın güney kenarlarında ayrı-ayrı leke şeklinde podzol topraklar da yayımlanmış. Coğrafi cehetden tundra bölgesı Kolan yarım adasının guzey hissesini ve guzey deniz (okyanusı) sahilini tutub, daha sonra güneyi doğuya taraf hereket edib Kamçatkanın çoğu hissesini tutmuşdur.
II-Orman podzol bölgesınde:- yayılmış easa topraklardan, podzol tipli toprakları kayd etmek olar. Şu bölgenın easa hissesi guzey-doğu hissesinde bataklık ve yarım-bataklık topraklarda büyük sahelerde yerleşiyor. Podzol tipli topraklar SSRİ arazisinin 3/4 hissesini ahate etmişdir. Podzol bölgenın güney sınırı Jitomir, Kiyev, Tula, Ryazan, Kazan şeherini geçerek Uralın guzey hissesini tutur. Şundan başka podzol topraklar Sibiryade, Uzak Doğude ve Yakutiyada en çok yayılmış topraklardan sayılır.
III- Orman bozkır bölgesı:- Şu bölgeda yayılmış topraklar tekrar podzollaşmış, guzeyi orman topraklarından ibaretdir.Onların bazan tala-tala çorak ve bataklık topraklarında yayılması da kaydr olunur.
IV-Kara toprak bölgesı:- Şu bölgede easa toprak örtüyü kara toprak tiplerinden ibaretdir. Hüsusen adi kara topraklar, tipik güneyi, Azov denizi sahili kara toprakları yayılmışdır. Kara toprak bölgesı SSRİ-nin güney ve güney- doğu hissesini tutur. Şu toprak bölgesı Batıi Sibiryade de en çok yayılan topraklardan sayılır. Şu bölgenın guzey sınırı Kiyev, Oryol, Penza, Ufa ve Çelabinsk şeherlerinden geçir, güney sınırı ise Kara deniz ve Azov denizi sahillerinden Volka boyu ve Semipalatinsk şeherlerinden geçir. Kara topraklar Ural, Başkırdıstan ve Guzeyi Kafkazda da en çok yayılan topraklardan sayılır.
V-Kuru bozkır bölge:- Şu bölgeda koyu, açık kestaneı ve kestaneı topraklar yayılmışdır. Bölgenın kuraklığından asılı olarak ve bazan ise kayaların karakterinden asılı olarak, şu toprakların yüzerinde tala-şeklinde çorak ve çoraklaşan topraklar kalkınma etmişdir. Coğrafi cehetden kuru düzenlik bölgesı SSRİ-nin doğu hissesinde yerleşerek Hazer denizinin sahillerini ve güney- doğu hissesinde yerleşerek Hazer sahilini, daha sonra güney- doğu doğru Kazağıstanı ahate edir. Kestaneı tipli topraklara Zakafkaziya ve Orta Asiyada da tesadüf etmek olar.
IV-Sahra bölgesı:- Şu bölgeda büyük arazini tutan boz tipli topraklardır. Şu bölge da karakterik olarak, çorak topraklarda en çok yayılan topraklardan sayılıyor. Sahra bölgesı Türkmenistanı, doğui Azerbaycanı, Guzeyi Kafkazın bir hissesini, Ermenistanın guzey-doğu hissesini ahate ediyor.
VII-Laterit ve kırmızı toprak bölgesı:- Şu bölgede tropikal ve suptropikal iklim olduğuna göre easaen çok ilginc laterit, sarı topraklar ve kırmızı topraklar kalkınma tapmışdır. SSRİ arazisi dahilinde şu bölge azacık arazini tutmuşdur. Şu tip torpağa ancak Azerbaycanın Talış rayonunda ve Kara deniz sahillerinde,hüsusile Batumi ve Soçi etrafında tesadüf etmek olur.
I Tundra bölgesı.
Şu bölge iklim cehetden en az araştırılan bölgelarden sayılıyor. Şu bölgenın easa hüsusiyyeti, çoğu zaman olumsuz derece nin olması ve uzun kış geceleridir. Şu bölgenın orta yıllık derecesi 0 (sıfırdan) aşağı olup, yağmur un mikdarı ise 200-300 mm-dir. Yağmur un şu kadar aşağı dereceye düşmesi ğyle ortam yaratıyor ki, şuranın toprakları daimi nemlikden doymuş halda oluyor. Tundra bölgesınde ana kayalardan deniz çöküntüleri yayılmışdır. Rölyefe gelince ise, şu bölgede hırda tepecikler yayılmışdır. Bir tarafdan sıcaklığın aşağı, o biri tarafdan günün uzun olması, orada bitkilerin de kalkınmasına imkan vermiyor. Guzey rüzgarlar ının kuruducu etkisinden bazı karlı çılpak sahelerde torpağın üst katı nazik yarıklarla örtülmüşdür. Böyle tundraya lekeli tundra ve ya geçel tundra deyilir. Şundan başka, tepeli tundra adlanan şu ikinci növ tundra,birinci növ tundradan ferklenir. Şu tundranın üst katı çeşitli ölçü ve şekilde olan torf tepeleri ile örtülmüşdür. Şu bölgede tepelerin üzü mamırla örtülmüşdür. Nehayet, tundra bölgesının en karakterik bir elameti, daimi buzlak bölgenın olmasıdır. Tundra bölgesının guzey hissesinde donmuş buzlak katına 30-40 sm-de tesadüf etmek olar. Güney hissesinde ise donmuş buzlak kat nisbeten derinde yerleşmişdir. Ona göre de, tundra bölgesının en kenar güney sınırında bazi dereler in vadilerinde tek-tek ağaclı bitkilere tesadüf etmek olar. Yukarıda kayd ettiğimiz gibi, doğal ortamdan asılı olarak, şuranın toprak örtüyü çok zayıf kalkınma etmiş iptiadai topraklardan, torflu topraklardan, dere vadilerinden ve bataklık topraklarından ibaretdir. Son zamanlarda aparılan tedkikatlar zamanı aşkar edilmişdir ki, şurada easa toprak yaratma gidişatı yapışkanli-bataklık topraklardan ibaretdir. Şuna göre de bütün bölgenın arazisini iki yarım grupa bölürler:
1) Yarım bölge faktiki tundra adlandırılır:- Şurada daimi buzlak olduğuna göre toprak kalkınma tapmışdır.
2) Yarım bölge, şu bölgenın güney hissesini tutub. Şurada yapışkanlı bataklık toprakları yayılmışdır. Şu toprakların karakterik morfoloji elametlerinden, yapışkan katının olmasını kayd ede bileriz. Şu topraklardan başka heç bir toprak tipinde şu kadar aydın ve tamam kalkınma etmiş yapışkan katına tesadüf olunmuyor. İkinci yarım bölgede gizli yapışkanlı tundra topraklarına tesadüf olunuyor. Şu topraklar yosun ve mamır çimlerinin altında kalkınma bulmuşdur. Gizli yapışkanlı tundra toprakları ikinci yarım bölgenın tipik topraklarından sayılıyor. Nehayet, dere vadilerinde bazan bataklı podzol topraklarına da tesadüf olunur. Şu toprakların kalınlığı “Profili” çok kısadır. “A” katının kalınlığı 1-2 sm. “A2” katının kalınlığı 2-3 sm ve “B” katının kalınlığı ise 5 sm-den artık olmur. Torpağın ise orta kalınlığı 30-40 sm olur.
II Podzol bölge
Şu bölgede iptidai podzol topraklar yayılmışdır. Şu topraklar şuranın bölge topraklarından sayılıyor. Bölgenın iklim ortamı aşağıda kayd ettiğimizden ibarettir:
Orta yıllık derece nin miktarı 3,5°-4°, yağmur un mikdarı ise 500-580 mm kadardir. Şuranın atmosferi de daimi nemlikle doymuş haldadır. Şu iklim ortamdan asılı olaraz podzol bölgenın toprakları neinki daima nemlik ile doymuş halda oluyor, hatta yılın çoğu zamanı nemliğin etkisinden yıkanma gidişatına meruz kalır. Ana kayalarına gelince, şurada moren çöküntülerine, kırmızı kil kayalarına, lös kayalarına ve kumsal çöküntülere tesadüf etmek oluyor. Şu kayaların terkibindeki easa hüsusiyyetlerden biri onlarda Ca, Mg birleşmelerinin olmamasıdır. Şuranın bitki örtüyü gah karışık ormanlardan (küknar, şam ağacı,kayın- ve b.) ve çemen bitkilerinden ibaretdir. Podzol toprakların humusunun azlığı, bitki kalıklarının çok olmasına bakmayaraz, yaranmış humus maddesinin yıkanması ile yorumlanıyor.
