Çok okunanlar
|
Doğu Şirvan düzünün jeomorfolojisina dairFont:
Özet Şirvan topraklarının jeormorfolojisine dair ilk şematik bilgi S.İ Tyüremnov,S.A.Zaharov ve V.A.Priklonskinin yazılarında rastlanmışdı.Ayrıca V.R.Volobuyev,L.N.Qorodetski,Y.P.Lebedev,M.D.Qavrilov,A.S.Preobrajenski yazılarinda bu hakda bir kadar bilgi belirtlemişler.Tüm jeomorfoloji haritalarda Kür-Aras ovalığı ,özelikle Şirvan toprakları şematik şekilde gösterilmiş.Lakin arazi bir kadar derinden öğrenilende sahanın çeşitli jeomorfolojiye malik olduğu bellinlendi. Doğu Şirvan istasyon nunda araştırmalarımızın ikiyıllık neticeleri şunu isbatlatı.. Şirvan toprakların çoraklaşması, bataklıklaşması və kemre bağlaması hallarina gen mikyasta tesadüf ediliyor. Bu hallar toprakların ayrı-ayrı yerlerinde çeşitli derecede oluşmuştur ki, bu da sahanın mezozoik rölyefinin çeşitliyinden, jeoloji sinisinden ve orada toprak oluşmasının gidişatının hangi istikamette olmasından asılı. Bu mekalenin maksatı Doğu Şirvan topraklarının jeomorfoloji kuruluşunu yorumlamaktır. Arazinin jeomorfoloji haritasını tertip iderken önce şu sahanın mezozoik rölyefi nin haritası tertip olunmuş ve bu, arazinin toprak-yeraltı suların çoraklaşma haritasile karşılaşılaştrılmış. Arazini jeomorfoloji bölgelere ayırarken onun oluşma ortamı asas götürülmüş. Jeomorfolojisine göre Doğu Şirvanı bir-birinden keskin surettə iki asas hisseye temyizittik: 1) yapısal-tektonik destrüktüv dağ rölyefi; 2) akümülasel düzlük rölyefi. Dağlık bölgede karışık yapılı dar rölyefi bölgeye ayrılır. Bunlarda kendiliyinde iki küçük yarımbölgeye ayrılır. Şu bölgelere Karameryem taşrası, Lengebiz, Kalamedin ve Herami dağları dahildir. Düzlik hissenin arazisi ise dört jeomorfoloji bölgeye bölünür ve şunların da her biri ayrı-ayrı küçük yarımbölgelere ayrılır. Kaydedek ki, jeomorfoloji harite ile jeomorfoloji ayrıntılar arasında bazı uyğunsuzluklar var. Böyle ki, haritada gösterilen bütün bölgüler ayrı-ayrılıkta mekalede tasvir edilmiştir. İşin hacmini genlendirmemek maksadile mekalede yalnız büyük bölgeleri tasvir ediyoruz ki, bunlar da aşağıdakılardan ibarettir: I. Taraça şeklinde delüviyal-prolüviyal düzlük. II. Dağ irmağının akın konileri. III. Temas depresiyonları. IV. Çamur volkanları ve onların akın konileri. Delüviyal-prolüviyal düzlük şurada zayıf ve aydın oluşmuş büyük miktarda adsız akınların getirme konilerinin varlığı ile karakterize olunuyor. Derelerin getirme konilerinin oluşması Bakü ve Xazer devrlerinin sonlarına Temas depressiyonunda Karasuyun irmağı ve başka irmağların getirme konileri arasında yerleşmiş depressiyonlar dahil. Dördüncü bölgelere Şirvan düzünü küzey-doğunu ahate iden dağlarda mevcud olan çamur volkanları ve onların getirme konileri dahildir. Çamur volkanlarının püskürdüğü maddeler şu sahaden elave, etraf hisselerdeki toprakların da kimyasal terkibine çok etkilemiş. Okunub: 1937 Yorumlar: 20 Bu mekaleye fikir bildir ve ya yorumlara bak |
Kitapları |
