Podzol zonası

Podzol zonası çox nəmişli olduğuna görə burada yağış soxulcanı, köstəbək və çöl siçanları daha çox yayılmışdır.
Zonanın relyefi çox mürəkkəbdir. Buranın səthi çox alçaq və hündürlüklərdən ibarətdir. Relyefin belə dəyişikən olması torpağın üzərinə düşən nəmliyin müxtəlif şəkildə yayılması üçün əlverişli şərait yaradır.

Torpağın quruluşu

Torpaq kütləsi hər bir təbii cisim kimi xarici görünüşə malikdir. Torpağın ümumi görünüşü rəngdən, srtukturdan, kiplikdən və yeni törəmələrdən asılı olaraq ayrı-ayrı genetik qatlara ayrılır. Tam inkişaf etmiş torpaqda bu kimi qenetik qatlar 4 cür olur.

Fiziki- kimyəvi udma qabiliyyəti

Şəraitdən asılı olaraq, məhlulun daxilində birləşmələr dissosiasiya olunursa, bu halda ayrı-ayrı ionlar torpaq tərəfindən udula bilər. Əgər torpaq tərəfindən kimyəvi reaksiya nəticəsində ancaq kationlar udulmuş olursa və bu reaksiya müəyyən fiziki qüvvə altında keçirsə, belə udulmaya torpağın fiziki-kimyəvi udma qabiliyyəti deyilir.

Torpaq məhlullarının tərkibi və xassələri

Professor İşeryakov torpaq məhlullarını almaq üçün “spirt” metodunu təklif etdi. Buna görə müəyyən torpaq nümunəsi spirtlə bərabər çalxaladıqdan sonra, süzgəcdən keçirərək torpağın məhlulunu almaq olur. Bu metodun müəyyən parçaları olduğuna görə həyatda öz tətbiqini ala bilmədi.

Bitki qalıqlarının tərkibi

Düzənlik bitkilərinə (otlu bitkilərə) gəlincə bunlarda bitki qalıqları əksərən meşə bitkilərinə görə nisbətən az olurlar. Buna baxmayaraq, düzənlik bitkiləri humusu meşə bitkilərinə görə çox əmələ gətirir. Bu bir tərəfdən düzənlik bitkilərinin köklərinin zəif və geniş inkişaf etməsindən, o biri tərəfdən isə düzənlik bitkilərinin tamamilə çürüyüb torpaqla mənimsənilməsindən asılıdır.

Bioloji aşınma

Çünki bunlar suda çox zəif həll olunan maddələrdən ibarətdir. Üçüncü qrupa daxil olan aşınma məhsulları gələcəkdə torpağın törəməsində əsas mineral birləşmələri yaradırlar.
Dördüncü qrup aşınma məhsulları qeyd etdiyimiz kimi, duzlardan ibarət olduğuna görə,

Torpağın mineral hissəsi

Torpağın mineral hissəsi süxurların aşınması, parçalanması və bəzən üzvü qalıqların tamamilə yanmasından törənə bilər. Üzvü hissəsi isə əksər halda bitki və üzvü qalıqlarının çürüməsindən əmələ gəlir. Hər bir torpaq kütləsində yuxarıda qeyd etdiyimiz mineral və üzvü hissələri bərabər miqdarda deyildirlər.

Əlyazma-8

Duzlu torpaqların əmələ gəlməsinə qrunt sularının,iqlimin, torpağın mexaniki tərkibinin bilavasitə təsiri vardır. Daha doğrusu, iqlim nə qədər quraqlıq olarsa, torpağın mexaniki tərkibində ağır gilli nə qədər çox olarsa torpaqların duzlaşması bir o qədər sürətlə keçər.

Əlyazma-9

Orta Asiyanın ərazisində müxtəlif dağ silsilələri yerləşmişdir. Orta Asiya dağlarının əsas xüsusiyyətlərindən biri meşə zonasının çox zəif ifadə olunmasıdır. Hətta əksər yerlərdə meşə zonası tamamilə inkişaf etməmişdir.